- Amerikan seçimlerinin gizli sloganı bulundu; algı gerçektir
- Başkan yardımcısı adaylarının “idrardan karakter tahlilleri” nasıl yapıldı?
- Medya, kendi yaptığı tahlil sonuçlarını nasıl eleştirdi?
RAPORU HAZIRLAYANLAR:
Azime Acar & Ender Bölükbaşı
Gafometre ölçü birimi, Amerikan CNN televizyonu tarafından ilk kez Başkan Yardımcı adaylarını karşı karşıya getiren TV düellosunda kullanıldı.
CNN, resmen canlı yayın sırasında iki başkan yardımcısı adayının hal, tavır, ses tonu, vücut dili gibi bir çok “mesaj taşıyıcı” unsurunu istatistik biliminin hizmetine sundu.
Ekranda iki aday konuşurken, alt tarafta onlarca deneğe bağlı elektronik bir gösterge bir yukarı, bir aşağı inip çıkıyordu. Resmen adayların kalp atışı gibi “mesaj EKG’si” çekiliyor, hal ve gidiş notu veriliyordu.
CNN’in bu tutumu bir çok Amerikan izleyicisi tarafından ilginç bulunup, takdirle karşılanırken bir tartışmayı da başlattı.
Çünkü, başkan yardımcısı adaylarından birisi kadın diğeri ise erkekti.
Demokrat Obama’nın başkan yardımcısı adayı Joe Biden, deneyimli duruşu ile puan topluyor gibi görünüyordu.
Cumhuriyetçi McCain’in adayı Sarah Palin ise “Nerede pot kıracak bu kadın” duygusunun altında resmen eziliyordu.
Televizyonlar, özellikle kritik konularda mesajları verirken vücut dilini bir gerçeklik olarak hayatımıza soktular, ister istemez.
Bu “gerçekliğin” ne kadar “gerçek” olduğu hep tartışılıyor.
İzleyenler, “anlatılana” değil, “nasıl giyinmiş, saçı başı nasıl, göz kırptı mı, dili sürtçü mü, terledi mi, sıkılgan mı” türünden tamamıyla algı üzerine kurulu bir pencereden bakıyorlar.
Başkanlar arasındaki TV duellosu ilk kez John Kennedy ile Nixon arasında 1960 yılında yapılmış ve Nixon siyah beyaz televizyonda “fazla sakallı ve terli” görününce sadece “100 bin oyla” seçimi kaybetmişti.
Amerikan Başkanı gibi dünya liderliğine oynayan bir ismin, algıyla seçilmesi hep tartışılıyor. Hatta, sonrasında medyanın verdiği notların çoğunluğu ise medya kazası olarak değerlendiriliyor.
Amerikan CNN televizyonu, başkan yardımcısı adaylarının konuşmalarını Global Lenguage Monitor adlı ses analiz şirketine analiz ettirdi. Ve, kadın başkan yardımcısı adayı 10 üzerinden 9.5 puan aldı. Erkek adayın ses tonu ise uzmanlar tarafından yeterince etkili bulunmadı.
Bazı vücut dili uzmanları Palin’in vücut dilini çok iyi kullandığı yorumlarını yaptılar. Ama, aynı akşam CNN’de yayınlanan haberlerde Palin için üretilen Gafometre kelimesi altında “kadının bir kaç kez göz kırpması, sürekli izleyicinin gözünün içine bakarak, öpücük yollaması” eleştirildi ve “yapmacık” diye nitelendirildi.
Medya yine kendi ölçü birimini ve analiz araçlarını yine kendi eleştirmiş oldu.
SONUÇ
Mesajı taşımada görsellik çok önemli olduğu kesin ama burun farkıyla giden bir yarışta söylenen sözler daha kritik hale gelebiliyor.
Nitekim, Obama’nın eşi Michelle’in “Ülkemle ilk defa gurur duydum” sözü Başkan adayına rakibi karşısında dört puan kaybettirdi.
Eşinin bu kazası, Obama’nın “yakasına Amerikan bayrağı takmamasına” takan Amerikan halkının dip duygularının üzerine tüy dikti.
Obama’nın eşi her medya kazası yapanın ilk refleksiyle davrandı ve “medyaya küstü”.
Amerikan sitcom’cular, “Faydalı olmak istiyorsa hamile kalsın, Palin’i böylece dengeler” diye Michelle Obama ile dalga geçmeye bile başladılar.
Medyanın bu dürtüklemelerinden iyice bunalan Başkan adayı eşi ise geçen Pazar Detroit’te “Ben artık size konuşmayacağım” deyip, bütün gün bir sandalyede oturdu ve medyaya “küstüm” işareti yaptı.
Medya sadece nasıl söylediğinle değil, ne söylediğinle de ilgilenir. İkisinin arasındaki dengeyi ise gündem belirler.
Algı gerçektir sözü şimdi size ne ifade ediyor?